Eind juni 2025 liep de eerste fase van het ISOL’ution-project af. Dit initiatief, gefinancierd door Leefmilieu Brussel in het kader van RENOLAB.ID, werd gedragen door het departement ATM van de ULB, La Rue asbl (lid van het Réseau Habitat in Molenbeek) en het sociale aannemersbedrijf Casablanco. Samen onderzochten zij de haalbaarheid van het hergebruiken van isolatiematerialen op reële pilootwerven in Brussel.
Pilootwerf met hergebruikte minerale wol-isolatie in een gevel
Waarom het ISOL’ution-project?
Veel Brusselse woningen zijn niet of onvoldoende geïsoleerd, terwijl vooral financieel kwetsbare gezinnen moeite hebben om grote renovatiewerken te realiseren. Om al deze woningen te verduurzamen is er een enorme hoeveelheid isolatiemateriaal nodig. De productie van nieuw isolatiemateriaal vergt veel energie en grondstoffen, terwijl op afbraakwerven isolatie die nog in goede staat is wordt weggegooid. In deze eerste fase van ISOL’ution werd onderzocht of deze materialen een tweede leven kunnen krijgen, en welke technische, logistieke en financiële uitdagingen daarbij komen kijken.
Hoe werd dit project aangepakt?
In het totaal werden tien pilootwerven uitgevoerd, waarbij verschillende bouwelementen werden geïsoleerd met verschillende soorten hergebruikte isolatie. Het volledige proces werd van begin tot eind in kaart gebracht: van de analyse van de woning en het recupereren van isolatie op afbraakwerven tot het opslaan van materialen, het testen van hun thermische prestaties en de uiteindelijke plaatsing op de werf.
De verschillende typologieën die toegepast zijn in het project
Om de thermische geleidbaarheid van hergebruikte isolatie te meten, ontwikkelde de ULB een eigen meetinstrument (TCRMDn: Thermal Conductivity Measurement Device new), gebaseerd op de normen EN 12667 en EN 12664. Dankzij dit toestel kunnen isolatiematerialen snel en nauwkeurig worden getest, ook wanneer originele technische gegevens ontbreken.
Voormalig TCRMDb en nieuw TCRMD meetinstrumenten
Welke inzichten kwamen er uit dit project?
De resultaten tonen aan dat hergebruikte isolatie in de meeste gevallen een volwaardig technisch alternatief is voor nieuwe materialen, op voorwaarde dat een zorgvuldige visuele selectie en correcte opslag plaatsvinden. De uitgevoerde testen bevestigen dat de thermische prestaties stabiel blijven; gemiddeld is de geleidbaarheid van hergebruikte isolatie slechts 3,6 procent lager dan die van nieuwe materialen.
Toch zijn er nog uitdagingen, de markt van hergebruikte isolatie is nog erg beperkt ontwikkeld, met slechts enkele leveranciers in België. Minerale isolatie is relatief goed beschikbaar en betaalbaar, terwijl natuurlijke isolatie zeldzamer maar vaak nog in uitstekende staat is. Synthetische isolatie is doorgaans moeilijker te recupereren en komt vaak in afwijkende maten. Daarnaast vereist het hergebruikproces een nauwkeurige logistiek voor recuperatie, transport, opslag, traceerbaarheid en conditionering.
Financieel kan hergebruik voordelig zijn, al spelen bijkomende kosten zoals luchtdichting, secundaire structuren en afwerkingen vaak een grotere rol in het totaalbudget.
Hoe ronden jullie dit project af?
De concrete ervaringen en aanbevelingen van de pilootwerven zijn gebundeld in een reeks technische fiches (zie larueasbl.be/isol’ution). Daarnaast zijn er twee video’s beschikbaar die de methodes en resultaten van het project verduidelijken:
Na deze eerste fase blijkt dat hergebruik van isolatiematerialen technisch en praktisch haalbaar is, maar dat een brede toepassing nog struikelblokken kent. Verdere stappen zijn nodig op het vlak van materiaalbeschikbaarheid, logistiek, opslag, regelgeving, machines voor het meten van de prestaties en een groeiend bewustzijn in de bouwsector. Met de opgedane ervaring werken de partners nu aan nieuwe trajecten om deze aanpak verder uit te diepen.